Tata Steel is een van de grootste staalproducenten ter wereld. Een van de fundamentele waarden van dit bedrijf is dat alle activiteiten ten goede moeten komen aan de samenleving. Ze beweren zorg te dragen voor het milieu en de omgeving waar de activiteiten plaatsvinden. Desondanks eist het OM op 22 december 2022 een ‘schamele’ geldboete van 150.000 euro. Na onderzoek wordt het staalbedrijf vier strafbare feiten ten laste gelegd die plaatsvonden in de periode 2018 tot en met 2021. Het bedrijf zou zich niet aan milieuregels hebben gehouden en onzorgvuldig hebben gehandeld. Waar de fabriek stelt dat het gaat om een ongelukkige samenloop van omstandigheden, is volgens het OM sprake van opzet waarbij economische motieven een rol spelen.
Gitzwart
Centraal in de juridische discussie staat het verspreiden van mogelijk schadelijke stoffen in de omgeving en overtreding van vergunningen. De revisievergunning (basisvergunning) van Tata Steel bestaat uit inmiddels meer dan vierhonderd voorschriften waar ze zich aan dienen te houden. Drie van de vier aangiften werden gedaan door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG). Ze deden onderzoek naar het staalbedrijf om te controleren of ze zich houden aan de huidige milieuregels. Eén aangifte kwam binnen via Rijkswaterstaat. Dit betrof het lozen van afvalwater. Tijdens het eerste onderzoek ontdekten inspecteurs van Rijkswaterstaat een luik bij de steenkolenfabriek waar zwart afvalwater uit stroomde. Vanwege de schadelijke stoffen behoort het afvalwater afkomstig uit fabrieken van Tata Steel eerst langs een zuiveringssysteem te gaan. De zwarte afvalstroom stroomde daarentegen direct het riool in. Volgens het OM is hier sprake van een overtreding van de waterwegvergunning. De vergunning dient ter bescherming van de kwaliteit van het water.
Eigen verantwoordelijkheid
Het tweede onderzoek heeft betrekking op de grote hoeveelheden stofwolken die zijn ontstaan op het terrein van de ertsopslag. In maart 2018 deed de OD NZKG hier onderzoek naar. Door een periode van vorst gebruikte het staalbedrijf het sproeisysteem niet. Dit systeem gaat stofverspreiding tegen. Volgens de officier van justitie had Tata Steel IJmuiden zelf maatregelen moeten treffen ter voorkoming van verdere stofverspreiding vanaf het ertsopslagterrein. Ze heeft dit echter nagelaten. De werkzaamheden werden door toezichthouders in 2018 stilgelegd. Een dag later tijdens een controle bleken de werkzaamheden hervat te zijn.
Het derde onderzoek heeft betrekking op het handelen in strijd met de zorgplicht bij het koelen van staalslakken. Staalslak is een bijproduct van staalproductie en ontstaat bij de omzetting van ruwijzer naar staal. In 2018 heeft Tata Steel gepoogd staalslakken met water te koelen. Dit mislukte en werd gestaakt, omdat te veel zwavelwaterstof ontstond. In 2019 probeerde het bedrijf dit koel-experiment nog een keer en werd de proef onderworpen aan voorwaarden die de OD NZKG heeft gesteld. Het koelen gebeurde niet volgens de afspraken met wederom stankoverlast tot gevolg.
Grote belangen en hoge emoties
In februari 2021 werd melding gedaan bij de OD NZKG dat er zwarte sneeuw was gevallen. De omgevingsdienst had Tata Steel er al eerder op gewezen stofverspreidingen vanwege de weersomstandigheden te vermijden. Het bedrijf heeft nagelaten alle mogelijke maatregelen te treffen om deze verspreiding te voorkomen. Zij wist dat deze verspreiding gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van de bodem. De officier van justitie legt uit dat er veel economische en maatschappelijke belangen rondom dit bedrijf spelen. Hierdoor kunnen emoties hoog oplopen. Daarbij moeten de omwonenden en hun belangen niet vergeten worden. Niet alleen hoofdpijn en misselijkheid, maar ook hartklachten, diabetes en longkanker komen vaker voor bij omwonenden van Tata Steel.
Het produceren van staal gaat helaas gepaard met vervuilingen. Tata Steel IJmuiden heeft hiervoor vergunningen gekregen zodat de vervuilingen gereguleerd kunnen worden. Het staalbedrijf dient zich echter wel te houden aan de grenzen van de verleende vergunningen. Het OM legt, een volgens hen redelijke, geldboete op van 150.000 euro waarvan 50.000 euro voorwaardelijk. Tata Steel is zich bewust van haar verantwoordelijkheid, betreurt wat er is gebeurd, maar is het niet op alle punten eens met het OM. De rechtbank doet op 8 februari 2023 uitspraak.
