Is beraad de redder van democratie en klimaat?

column-beraad-redder-democratie-klimaat

Londen, vrijdagmiddag 14 oktober. De zonnebloemen van Van Gogh kleuren rood. Negen dagen en hemelsbreed 908 kilometer verder vliegt er wederom iets door de lucht. Dit keer is er geen sprake van tomatensoep, maar wel van aardappelpuree op een originele Monet, 131 jaar geleden geschilderd. Activisten plakken zich vervolgens vast aan de muur waar het schilderij hangt. In Nederland zien we iets soortgelijks gebeuren. Bij de talkshow Jinek lijmt een klimaatactivist zichzelf vast aan de tafel, waar hij zowel aan als op plaatsnam. Opnames van de acties gingen viraal en werden massaal besproken. Een ander initiatief in dezelfde context kwam ook onder de aandacht: namelijk een petitie van de activistische organisatie Extinction Rebellion met een oproep aan de politiek om in 2023 een burgerberaad omtrent het klimaat te organiseren. Deze petitie is inmiddels al meer dan 14.000 keer ondertekend, maar wat is een burgerberaad en hoe zou het kunnen bijdragen aan oplossingen in de klimaatcrisis? 

Verlengstuk van de democratie

Om de afstand tussen de politiek en burger te verkleinen, werd er in de jaren 90 van de vorige eeuw een zoektocht naar alternatieve vormen van democratisch bestuur gestart. Democratie zou meer moeten zijn dan slechts stemmen, burgers moeten ook de kans krijgen bij te dragen aan beleidsvorming. Een uitkomst: deliberatieve democratie waarin communicatie centraal staat. Dit is geen vervanging van het geldende stelsel, maar juist een aanvulling. Het burgerberaad is een specifieke vorm van deliberatieve democratie. Hierbij buigt een groep gelote inwoners zich over een maatschappelijk probleem. Zij krijgen intensieve scholing over het desbetreffende onderwerp en professionele begeleiding om zo tot constructieve aanbevelingen te kunnen komen aan de Tweede Kamer.  

Politiek tentoongesteld

In Nederland klonk de afgelopen jaren veel enthousiasme over het burgerberaad. Onder anderen oud-politicus Ed Nijpels, voormalig Denker des Vaderlands Daan Roovers en cultuurhistoricus en directeur van Bureau Burgerberaad Eva Rovers spraken zich uit als groot voorstander. Rovers schreef er zelfs een boek over en ging hierover in gesprek met klimaatminister Rob Jetten. Naar aanleiding van dit gesprek heeft Jetten een brief aan de Tweede Kamer geschreven met het verzoek in gesprek te gaan over de mogelijkheden van een burgerberaad specifiek voor het klimaat.

Rolmodellen 

Niet alleen in Nederland hangt het concept van een burgerberaad in de lucht. Ook in de landen om ons heen vinden diverse ontwikkelingen op dit gebied plaats. Eerder organiseerde Ierland een burgerberaad dat heeft geleid tot grondwetswijzigingen die de versoepelingen van abortuswetgeving mogelijk maakt. In Frankrijk zijn er zelfs permanente burgerberaden ingesteld. Deze worden een paar keer per jaar opgezet voor gesprekken over onderwerpen die zijn aangedragen door het volk of over kwesties waar de politiek niet uitkomt. Uit de voorbeelden in de landen om ons heen blijkt dat inwoners er in slagen binnen enkele maanden slimme en haalbare aanbevelingen te bedenken waarbij het collectieve belang wordt behartigd.

Groen beraad

Voor de tenuitvoerlegging van het klimaatbeleid zijn miljarden vrijgemaakt. Hoe ze besteed zullen worden staat nog open. Voor de realisatie van het beleid zijn betrokkenheid, steun en draagvlak essentieel. Dit is waar burgerberaden een bijdrage kunnen leveren. De toegevoegde waarde zal hierbij liggen in het zoeken naar oplossingen voor de uitvoering van het Klimaatakkoord dat er al ligt. Door burgers te betrekken en zo verschillende lagen van de samenleving een stem te geven kan er een evenwichtige en noodzakelijke afweging van verschillende belangen plaatsvinden.

Dat het idee van burgerberaden leeft en het politiek momentum te pakken heeft, staat vast. Ondanks het grote potentieel, zullen de uitkomsten en eventuele uitvoering ervan nog moeten worden afgewacht. Naar verwachting zal hierover begin 2023 een Kamerdebat plaatsvinden. Wie weet denken jij en ik, als burgers, volgend jaar wel actief wel mee aan oplossingen, advies en beleid over kwesties omtrent het klimaat.

 

Meer over

Deel dit artikel

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar top